Những bất cập trong xử lý vận hành hộp đen ở TP Hồ Chí Minh

Cơ quan chức năng rà việc lắp đặt hộp đen của các doanh nghiệp chuyên chở tại Bến xe Miền Đông. Nhiều doanh nghiệp, lái xe "chết oan" Thưa nhanh của lực lượng thanh tra Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh cho biết, qua kiểm tra, xử phạt cho thấy, tình trạng tài xế không biết vị trí hộp đen được lắp đặt ở đâu hoặc không biết vị trí cổng ra của hộp đen nằm ở chỗ nào trên xe. Điều này cho thấy chủ xe hoặc đơn vị lắp đặt thiết bị không hướng dẫn đầy đủ cho lái xe những thông báo, thao tác căn bản, cấp thiết về hộp đen để tài xế có thể xử lý trong những trường hợp gặp phải trong quá trình vận hành. Đơn cử như trường hợp của nhiều tài xế công-ten-nơ ở khu vực cảng Cát Lái (quận 2) gặp phải. Khi đoàn thẩm tra liên ngành gồm lực lượng Thanh tra Sở liên lạc tải và Phòng cảnh sát Giao thông đường bộ - đường sắt Công an TP Hồ Chí Minh yêu cầu chỉ vị trí lắp đặt hộp đen, nhiều tài xế tỏ ra lúng túng, thậm chí có lái xe phải đến 20 phút sau mới tìm ra hộp đen sau khi vặn mở nhiều ốc vít trên ca-bin của xe; nhiều lái xe phải gọi điện hỏi chủ xe vị trí của thiết bị này. Theo các đơn vị chức năng, tình trạng hộp đen chỉ lắp nhằm ứng phó với các cơ quan chức năng diễn ra phổ quát. Na ná, khi soát các doanh nghiệp tải chạy tuyến nhất mực tại Bến xe Miền Đông (quận Bình Thạnh), đoàn kiểm tra cũng phát hiện hơn 60% số xe vi phạm lỗi liên can đến hộp đen. Các tài xế, chủ xe và cả đơn vị cung cấp hộp đen đều tù mù về việc dùng hộp đen. Anh Nguyễn Thắng, tài xế chạy tuyến TP Hồ Chí Minh - Bù Đăng cho rằng: Việc cơ quan chức năng xử phạt lái xe là thiếu công bằng khi xe này đã được hợp tác xã tải hành khách Bù Đăng can dự với doanh nghiệp cung cần thiết bị để lắp đặt rồi. Nếu xử phạt thì phải liên hệ với chủ xe là hợp tác xã chứ không phải lái xe. Theo quy định, xe không có hộp đen hoặc có hộp đen nhưng không tác dụng thì tài xế bị phạt 2,5 triệu đồng và tạm giữ giấy phép lái xe từ 30 đến 60 ngày. Theo một cán bộ Thanh tra Sở Giao thông chuyên chở, có vài vụ lái xe bị thu giữ giấy phép tài xế đã cự cãi với đoàn soát hoặc không chịu hiệp tác kiểm tra. Họ cho rằng, việc tịch thu giấy phép lái xe là không đúng, việc gắn và dùng hộp đen là trách nhiệm của chủ xe, doanh nghiệp. Không chỉ lái xe bị phạt nặng về lỗi không biết vị trí cũng như chơi thao tác được những thông báo trên thiết bị hộp đen mà nhiều doanh nghiệp, hiệp tác xã tải cũng đang "cười ra nước mắt" khi "lắp nhầm" hoặc phải bỏ thêm tiền để bổ sung những tính năng mới theo quy định. Chủ nhiệm HTX vận chuyển dịch vụ và du lịch Sài Gòn Nguyễn Văn Dũng cho biết, khi có chủ trương, đơn vị đã tiến hành lắp đặt thiết bị cho 120 xe khách do Công ty CP viễn thông Vạn Xuân cung cấp và được cấp giấy chứng nhận hợp quy. Tuy nhiên, khi vận hành thiết bị được một thời gian, Bộ GTVT lại tiếp chuyện quy định bổ sung sáu chức năng cấp thiết của hộp đen nên đơn vị lại nối bỏ kinh phí để hoàn chỉnh các thiết bị đã lắp trước đây. Tuy nhiên, mới đây, doanh nghiệp lắp đặt hộp đen này lại bị Thanh tra Bộ GTVT rút giấy phép hoạt động nên hiện đơn vị đang rất khó khăn trong việc thực hành quá trình tư vấn, bảo hành... Các thiết bị này. Nhiều bất cập cần điều chỉnh Qua gần một tháng khai triển việc soát, xử lý các doanh nghiệp chuyên chở trong quá trình vận hành hộp đen, hồ hết các bên hệ trọng, từ cơ quan chức năng, đơn vị cung cấp cho đến doanh nghiệp đều cho rằng, họ đang rất lúng túng trong việc thao tác, tìm hiểu thông tin từ thiết bị này. Theo đó, chỉ trong gần một tháng qua, Bộ liên lạc vận tải đã tiến hành "điều chỉnh" chức năng hộp đen khiến nhiều doanh nghiệp rất rối bời. Một doanh nghiệp tải chạy tuyến TP Hồ Chí Minh - Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng: Sau một thời gian lắp đặt hộp đen, hiện lái xe công ty vẫn chưa thạo các thao tác đáp ứng các yêu cầu của thiết bị. Nhiều quy định như khi lên xuống lái xe phải nhắn tin báo về trung tâm, xác định thời gian đóng, mở cửa xe... Đều gây phiền toái cho lái xe vì vừa mất thời gian, tốn uổng cơ mà không thật sự cấp thiết. Đó là chưa kể tình trạng việc truyền tín hiệu gặp nhiều trục trặc do đường truyền lúc mạnh lúc yếu. Nhiều quy định như: hộp đen phải lưu giữ và truyền số lần và thời gian đóng mở cửa xe; số lần dừng đỗ công cụ trên đường hành trình... Về máy chủ của doanh nghiệp chỉ hạp với xe chở khách theo tuyến một mực nhằm ngăn chặn nạn rước khách dọc đường còn đối với các loại xe công-ten-nơ, xe hợp đồng, xe chuyển vận hàng hóa, xe chở khách du lịch thì không thật sự cần thiết hoặc quy định về dung lượng bộ nhớ của hộp đen phải ghi và lưu giữ các dữ liệu của xe trong thời gian tối thiểu là 30 ngày cũng khiến nhiều doanh nghiệp thấy bối rối vì đối với nhà sinh sản và người dùng, bộ nhớ phải có dung lượng rất lớn mới có thể đáp ứng quy định này. Tìm hiểu cho thấy, công tác duy trì, bảo hành đối với thiết bị hộp đen cũng rất khó khăn và phức tạp vì nhiều duyên cớ khác nhau. Hiện nhiều quy định về vị trí lắp đặt, lệnh tin thông tin... Đều đã ít nhất một lần được Bộ Giao thông chuyên chở đề nghị thay đổi nên rất khó cho doanh nghiệp. Hay nói cách khác, tình trạng vừa làm vừa sửa này vô tình gây nên sự bức xúc đối với nhiều doanh nghiệp chuyển vận vì tính không ổn định của quy định của cơ quan chức năng. Trộm nghĩ, nếu quy chuẩn được chuẩn bị chu đáo thì sẽ không dẫn đến việc bổ sung, sửa đổi, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Hiện, Bộ liên lạc tải cũng đang tiến hành xây dựng trọng tâm quản lý để tiếp nhận thông báo từ trọng điểm cung cấp dịch vụ hộp đen đưa về. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cũng băn khoăn không biết phải gửi dữ liệu về cơ quan nào, về sở Giao thông tỉnh đó rồi mới gửi về trọng tâm hay gửi thẳng đến trọng điểm. Thành ra, Bộ GTVT cần sớm có chỉ dẫn, ban hành quy định cụ thể để doanh nghiệp dễ thực hiện. Bài và ảnh:TRẦN QUANG QUÝ