Giấc mơ về một thương hiệu quốc tế

Các kỹ sư đang siêu âm cá. Món ăn xa xỉ bí mật Chiến đấu, phá dỡ tụ điểm buôn lậu cá tầm Bộ NN&PTNT vừa có văn bản số 2386/BNN-TCLN về việc tăng cường các biện pháp kiểm soát buôn bán quốc tế mẫu vật thuộc Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã khẩn cấp (CITES). Để đảm bảo pháp luật trong việc kiểm soát buôn bán mẫu vật của các loài động vật, thực vật hoang dại khẩn cấp thuộc phụ lục của CITES, đặc biệt đối với mẫu vật của các loài cá tầm, Bộ NN&PTNT đề nghị Bộ Công an, Quốc phòng, Tài chính, công thương nghiệp chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường kiểm soát tại các cửa khẩu biên giới; chiến đấu, phá dỡ các đường dây buôn bán, chuyển vận trái phép mẫu động vật hoang dại khẩn, quý hiếm, nhất là mẫu vật cá tầm, phá dỡ các tụ điểm buôn bán trái phép mẫu vật hoang dại này. Bộ NN&PTNT cũng đề nghị, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam chỉ vận tải các mẫu vật các loài hoang dại, nhất là cá tầm khi có đầy đủ giấy má chứng minh cỗi nguồn mẫu vật hợp pháp theo quy định hiện hành của quốc gia. N.Thanh Không dễ để phổ cập tri thức cho người ngoại đạo như tôi về một loại thức ăn xa xỉ vào bậc nhất thế giới, vốn chỉ để dành cho giới triệu phú, tỉ phú, ông Lê Anh Đức đành tóm lược ngắn gọn như thế này: Trứng cá đen (Caviar) là thực phẩm cao cấp đặc biệt bí hiểm và đặc biệt bổ dưỡng (giúp thân thể an thần, sung mãn trong tình ái). Rất đắt (trung bình khoảng từ 1.700 USD đến 7.800 USD/kg tùy loại, đặc biệt 12.000 USD/kg/trứng cá tầm Nga). Đắt vậy nên trên thế giới có một quy định bất thành văn, trong bữa thưởng thức trứng cá, mỗi người không được ăn quá 50 gram (tương đương 2 thìa cà phê). Ai ăn quá số lượng đó bị coi là người thiếu lịch thiệp. Và với độ quý, độ hiếm, độ đắt như vậy, không chỉ ở Việt Nam, trên thế giới, trứng cá đen được xếp vào hàng thực phẩm “quý tộc”, thượng đẳng, chỉ dành cho những người có rất nhiều tiền, trong những bữa tiệc trọng đại. Và ông Lê Anh Đức kiêu hãnh: Quý vậy, đắt vậy, hiếm vậy nhưng loại thực phẩm xa xỉ này đã có thể sinh sản được tại Việt Nam với chất lượng tốt nhất thế giới, với số lượng không nhỏ, lên tới hàng tấn. Thật là những thông tin gây tò mò, quyến rũ, kèm theo cả sự hồ nghi. Bởi thực tế hiện trên thị trường, cá tầm xuất hiện nhan nhản khắp các chợ, người bình dân cũng mua ăn được, hà cớ gì trứng cá lại quý, hiếm đến vậy? Lý giải với chúng tôi ông Lê Anh Đức cho biết: Không nên đánh đồng với loại cá lai nuôi bằng thức ăn tăng trọng được NK không rõ cỗi nguồn xuất xứ (đang nhan nhản khắp chợ) với cá tầm Nga được nuôi bảo đảm theo đúng quy trình từ khâu giống, thức ăn...; Lại càng không nên đánh đồng giữa việc nuôi cá lấy thịt (cá đực) và nuôi cá lấy trứng (cá cái). Hai bí quyết Nói chuyện với chúng tôi, ông Lê Anh Đức cho biết: Cá tầm là giống cá nước lạnh, nhiệt độ cần bảo đảm khoảng 20-220C, điều kiện này khiến có rất ít nơi ở Việt Nam có thể nuôi được cá tầm. Một câu hỏi đặt ra là liệu cá tầm có sống được ở nơi nước nóng hơn không? Các chuyên gia Nga mà TĐ mời sang làm việc đều “lắc đầu”, nhưng ông Lê Anh Đức và các kỹ sư trong TĐ lại nghĩ “có thể” với điều kiện nước lưu thông, nhiều ôxy. Và hồ thủy điện Đa Mi (nơi có nhiệt độ trung bình khoảng 260C) là nơi được chọn lọc để nuôi thử nghiệm. Kỳ lạ là cá rất hợp với vùng nước này và phát triển mau chóng trước sự bất thần của các chuyên gia Nga. Thành công, TĐ Cá tầm Việt Nam trở thành công ty trước nhất thực hành ấp nở, nhân giống và nuôi cá tầm tại các hồ thiên nhiên (trên thế giới cá tầm thường được nuôi theo quy trình công nghệ chăn nuôi mang tính chất khép kín ở các bể cá nhân chủ nghĩa tạo). Theo đó, TĐ đã nhanh chóng dạn dĩ mở mang mô hình này ra các vùng hồ thủy điện khác ở Bình Định (Vĩnh Sơn), Đắk Lắk (Buôn Tua Srah), Sơn La... Caviar mới được sản xuất Đây được xem là bí quyết thành công đầu tiên của TĐ. Và dù bí quyết song Lê Anh Đức cho biết: Tôi không ngần ngại tiết lộ bởi tôi rất muốn phương thức nuôi này được phát triển rộng ở Việt Nam, đem lại nguồn lợi kinh tế lớn cho bà con vùng thủy điện khi tái định cư. Điểm thứ 2 (được xem là bí quyết hay lợi thế), được vị CT này tiết lộ: cá tầm thiên nhiên ở châu Âu để đạt trọng lượng 15 kg phải mất khoảng 8-10 năm nhưng tại các hồ thủy điện Việt Nam, chỉ cần 4-5 năm. Cá tầm nuôi tại các hồ thủy điện Việt Nam lớn nhanh hơn do điều kiện môi trường ấm hơn (nhiệt độ trung bình khoảng 260C thay vì 220C - 250C), có dòng chảy lớn, nguồn nước sạch quanh năm đáp ứng các chỉ tiêu cao nhất về chất lượng nước và mật độ nuôi không khác gì với các vùng nước lã Caspian, biển Đen hay hồ Lagoda (Nga) cùng với đó là sự tuân thủ nghiêm nhặt về quy trình nuôi từ khâu con giống (thuần chủng), đến thức ăn (ngoài thức ăn hẩu lốn còn thêm các loại thức ăn tự nhiên như cá cơm, cá nục) ... Nên cá có sự tăng trưởng rất tốt. Nhờ vậy năm 2012, TĐ đã thu hoạch được những mẻ trứng cá đầu tiên với sản lượng lên đến khoảng 1 tấn. Ông Lê Anh Đức tiếc rẻ: Cũng chỉ đủ để phân phối thể nghiệm tại các khách sạn lớn trong nước. Từ năm 2013 trở đi với hàng chục nghìn con cá tầm có thể cho trứng số lượng sẽ tăng đột biến. Thương hiệu quốc tế Theo ông Đức, giới nuôi cá tầm đều hiểu rằng, sản phẩm có giá trị lớn nhất không phải nuôi lấy thịt mà là trứng cá đen - caviar. Và sinh sản trứng cá đen của cá tầm Beluga (Caviar Beluga) là kế hoạch phát triển của TĐ. TĐ đã đầu tư hàng trăm tỉ đồng, mời những chuyên gia hàng đầu có từ 15-20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này để đeo đuổi mục tiêu trở thành một trong những nhà sinh sản trứng cá đen lớn nhất thế giới với chất lượng tốt nhất. Đọc thấy vẻ hoài nghi của chúng tôi ông Đức cho biết: Năm 2010, TĐ đã NK và tạo giống thành công giống cá tầm Beluga và hiện trở thành nơi tạo nên đàn cá Beluga lớn nhất thế giới bây chừ (loài này đang có nguy cơ bị tuyệt diệt và đã bị cấm đánh bắt. Giờ trên thế giới không có cơ sở nào nuôi được cá Beluga vì kích thước quá lớn, đòi hỏi chăm sóc rất khắt khe). Từ tháng 4-2012, TĐ đã chính thức công bố làm giống thành công giống cá tầm Nga Osetra từ đàn cá mẹ nuôi ở Việt Nam. TĐ hiện còn nuôi một loại cá quý hiếm nhất, là cá tầm trắng. Trứng của loại cá này có màu vàng, giá tham khảo trên các trang mạng bán hàng trực tuyến của quốc tế, tính theo tiền Việt khoảng 1,8 tỷ đồng/kg. Từ việc nuôi thí điểm ở hồ thủy điện Đa Mi vài lồng, hiện TĐ đã có 200 lồng bè với sản lượng trên 200 tấn cá thương phẩm. TĐ quyết định đầu tư vào Tầm Long Đa Mi gần 300 tỷ đồng xây dựng tổ hợp gồm phòng thử nghiệm, trại sản xuất cá giống, kho lạnh, nhà máy sản xuất, chế biến trứng cá và các sản phẩm từ thịt cá tầm… Cùng với đó, sau hồ thủy điện Buôn Tua Srah, cơ sở nuôi cá tầm lớn nhất trong khu vực với sức chứa khoảng 1 triệu con cá trưởng thành, TĐ có kế hoạch đầu tư thêm từ 5 - 10 khu nuôi mới tại Đắk Lắk, với sản lượng trứng cá tầm có thể đạt 1.000 tấn/năm. Nhiều nhà NK châu Âu khi biết Việt Nam có trứng cá tầm đã sang tận nơi tìm hiểu và đánh giá cao trứng cá tầm Việt Nam do được nuôi trong môi trường thiên nhiên, trong lành, không dùng thuốc tăng trưởng. TĐ đã ký biên bản ghi nhớ và dự định xuất sang Pháp và Nga trứng cá đen - caviar vào cuối năm 2013 hoặc giữa năm 2014. Với quy mô, tốc độ phát triển cũng như chất lượng sản phẩm, các chuyên gia cá tầm Nga cho rằng, vài năm tới Việt Nam có thể là nước hàng đầu châu Á về cung cấp caviar cho thế giới. Nguyễn Hà.